Τι είναι η εκκολπωματίτιδα;
Τα εκκολπώματα είναι μικρές φουσκάλες που προεξέχουν μέσα από το μυϊκό τοίχωμα του παχέος εντέρου. Περιστασιακά, εκκολπώματα εμφανίζονται επίσης στο λεπτό έντερο, στο στομάχι και στον οισοφάγο. Πολλοί άνθρωποι έχουν εκκολπώματα χωρίς να τους προκαλούν προβλήματα. Η εκκολπωματίτιδα εμφανίζεται όταν ένα ή περισσότερα εκκολπώματα μολυνθούν ή σπάσουν. Η συχνότητα εμφάνισης εκκολπωμάτων αυξάνεται με την ηλικία. Στις ΗΠΑ, περισσότερο από το 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 70 ετών έχουν εκκολπώματα, αλλά μόνο ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων αναπτύσσουν πραγματικά εκκολπωματίτιδα. Η παρουσία εκκολπωμάτων είναι πιο συχνή στις γυναίκες από τους άνδρες και εμφανίζεται κυρίως στους δυτικούς πολιτισμούς.

 

 

Τι προκαλεί την εκκολπωματίτιδα;
Ο ακριβής λόγος για τον οποίο σχηματίζονται εκκολπώματα δεν είναι γνωστός, αλλά πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα των αυξανόμενων ποσοτήτων αλευριού και ζάχαρης στη δυτική διατροφή. Εκκολπώματα σπάνια εμφανίζονται σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες όπου η διατροφή έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Ωστόσο, η υπερκατανάλωση οσπρίων επίσης, οδηγεί σε αυξημένους όγκους αεριών στο παχύ έντερο. Πιστεύεται ότι τα τρόφιμα και η συσσώρευση αερίων στο παχύ έντερο μπορεί να προκαλέσουν αυξημένη πίεση σε ευένδοτα (αδύναμα) σημεία του εντερικού τοιχώματος, προκαλώντας τη σταδιακή ανάπτυξη εκκολπωμάτων. Η χρόνια δυσκοιλιότητα είναι πιθανώς ένας παράγοντας υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη αυτής της κατάστασης. Το άγχος, η ένταση και το ψυχικό στρες μπορεί όλα να προκαλέσουν αυξημένες συσπάσεις του εντέρου, οι οποίες μπορεί επίσης να συμβάλουν στο σχηματισμό εκκολπωμάτων. Η μόλυνση εμφανίζεται όταν το εκκόλπωμα διατείνεται και κάνει μικρορρήξεις, που προκαλούν τη δημιουργία μικρών περικολικών αποστημάτων. Αυτό οδηγεί σε φλεγμονή, η οποία με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω επιπλοκές. Η φλεγμονή μπορεί να παραμείνει στις περιοχές στις οποίες αναπτύσσεται ή μέσω μεγάλης ρήξης να εξαπλωθεί σε όλη την κοιλιά.

Ποια είναι τα συμπτώματα της εκκολπώματας νόσου;
Ενώ πολλοί άνθρωποι με εκκολπώματα δεν αναπτύσσουν εκκολπωματίτιδα, καθώς τα εκκολπώματα αυξάνονται ή φλεγμαίνουν παροδικά, το παχύ έντερο γίνεται όλο και πιο στενό και αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα (χρόνια δυσκοιλιότητα, ατελής ειλεός). Επιπλέον, σε ορισμένα άτομα με εκκολπωμάτωση, ο μυς του παχέος εντέρου γίνεται όλο και πιο παχύς, καθιστώντας το όλο και πιο στενό. Αυτός ο συνδυασμός εκκολπωμάτων και παθολογικής μυϊκής πάχυνσης αναφέρεται ως εκκολπωματική νόσος.

Τα συμπτώματα της εκκολπωματικής νόσου περιλαμβάνουν πόνο κατά μήκος του παχέος εντέρου και αλλαγή στις εντερικές συνήθειες, με το πέρασμα κοπράνων που μοιάζουν με σφαιρίδια, μετά από σημαντική δυσκολία στην κένωση. Ένα άλλο κοινό σύμπτωμα είναι τα συχνά φουσκώματα και οι μετεωρισμοί. Περιστασιακά, μικρές ποσότητες αίματος μπορούν να περάσουν με τις κινήσεις του εντέρου. Αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ παρόμοια με αυτά που παρατηρούνται στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS).

Οξεία εκκολπωματίτιδα εμφανίζεται όταν ένα ή περισσότερα εκκολπώματα μολύνονται και φλεγμαίνουν. Ο πόνος συνήθως γίνεται αισθητός στην κάτω αριστερή πλευρά της κοιλιάς, αλλά μερικές φορές εμφανίζεται στη δεξιά πλευρά (όταν υπάρχει πολύ μακρύ σιγμοειδές). Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, υψηλό αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων (υποδεικνύοντας ότι συνυπάρχει μικροβιακή λοίμωξη), απώλεια όρεξης και κακουχία. Η περιτονίτιδα είναι μια σοβαρή επιπλοκή της εκκολπωτίτιδας που εμφανίζεται όταν κάποιο από τα εκκολπώματα σπάσει και τα μικρόβια εξαπλώνονται στην κοιλιακή κοιλότητα. Παραμελημένες περιπτώσεις αναπτύσσουν επικοινωνία του παχέος εντέρου με την ουροδόχο κύστη (συρίγγιο), με αποτέλεσμα συχνές ουρολοιμώξεις και την ανεύρεση αέρα στα ούρα (αφρώδη ούρα).

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ

Στην περίπτωση πολλαπλών επαναλαμβανόμενων επεισοδίων εκκολπωματίτιδας, ο ιατρός σας θα συστήσει κολεκτομή, δηλαδή χειρουργική αφαίρεση τμήματος του παχέος εντέρου. Ανάλογα με το τμήμα του εντέρου που αφαιρείται η κολεκτομή ονομάζεται δεξιά, αριστερή, σιγμοειδεκτομή, χαμηλή πρόσθια κολεκτομή ή κοιλιοπερινεϊκή (συνήθως σιγμοειδεκτομή για την εκκολπωματίτιδα). Η αφαίρεση τμήματος του εντέρου πραγματοποιείται πλέον λαπαροσκοπικά, δηλαδή μέσω 4-5 μικρών οπών στο κοιλιακό τοίχωμα διαμέτρου 0,5-1 cm ενώ η κλασσική (ανοικτή) αφαίρεση παραμένει χρήσιμη σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή η λαπαροσκοπική τεχνική. Η Ρομποτική Αφαίρεση Τμήματος του Εντέρου αποτελεί εξέλιξη της λαπαροσκοπικής, πραγματοποιείται με χρήση ρομποτικού συστήματος και προσφέρει καλύτερη απεικόνιση του εγχειρητικού πεδίου (τρισδιάστατη, στερεοσκοπική υψηλής ευκρίνειας) και μεγαλύτερη ευχέρεια διεγχειρητικών χειρισμών (αρθρωτά εργαλεία με επτά βαθμούς ελευθερίας). Νέες τεχνολογίες που έρχονται ως πρόσθετα της ρομποτικής, όπως η χρήση φθορίζουσας ουσίας ICG (firefly fluorescence) μπορούν να υποβοηθήσουν τις επεμβάσεις αυτές προσφέροντας περισσότερες πληροφορίες για την ανατομία και τη θέση των λεμφαδένων και την αιμάτωση των εντερικών τμημάτων που πρόκειται να επανενωθούν (assessment of vascularization). Οι μελέτες δείχνουν μικρότερα ποσοστά μετατροπής σε ανοικτή επέμβαση με τη χρήση της ρομποτικής τεχνικής, ενώ η δική μας εμπειρία έδειξε ότι η ρομποτική τεχνολογία μπορεί να συμβάλλει ώστε να αποφευχθεί μια κολοστομία (παρα φύση έδρα) σε περιπτώσεις όγκων του κατωτέρου ορθού, όπου το χειρουργείο πρέπει να πραγματοποιηθεί σε πολύ στενό χώρο, χαμηλά στην πύελο. 

Κατά τη λαπαροσκοπική ή ρομποτική κολεκτομή, ο χειρουργός Σ.Κ.Χειρίδης αφού αποκτήσει πρόσβαση στην κοιλιά και διοχετεύσει αέριο (διοξείδιο του άνθρακα) για να δημιουργήσει τον απαραίτητο χώρο εργασίας (πνευμοπεριτόναιο), θα ελέγξει καταρχάς όλη την κοιλιά. Στη συνέχεια θα κόψει τυχόν συμφύσεις (αντιδραστικός ιστός στην κοιλιά) γύρω από την πάσχουσα περιοχή του εντέρου. Στις επεμβάσεις εντέρου και ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που υπάρχει υποψία κακοήθειας τα πλεόν σύγχρονα δεδομένα υπαγορεύουν έλεγχο των αγγείων του εντέρου νωρίς στην επέμβαση (medial-to-lateral approach) χωρίς να γίνουν χειρισμοί στην περιοχή της ύποπτης μάζας (no touch technique). Τα αγγεία αυτά παρασκευάζονται και κόβονται χαμηλά κοντά στην έκφυσή τους ώστε να συμπεριληφθούν όλοι οι λεμφαδένες της περιοχής (λεμφαδενικός καθαρισμός - ολική εκτομή μεσοκόλου). Στη δεξιά και αριστερή κολεκτομή, μετά την απολίνωση των αγγείων του μεσοκόλου, το έντερο αποκολλάται προσεκτικά από το πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα. Στην περίπτωση του ορθού, έχει σημασία να πραγματοποιηθεί σωστά η ολική εκτομή μεσοορθού (TME - total mesorectal excision), δηλαδή του περιορθικού λίπους και του συνόλου των περιορθικών λεμφαδένων. Όταν το πάσχον τμήμα ελευθερωθεί τελείως, αφαιρείται από μικρή τομή στην κάτω κοιλία. Μετά τη σύγκλειση του κοιλιακού τοιχώματος, τα τραύματα ράβονται ενδοδερμικά και το δέρμα συμπλησιάζεται στην αρχική του θέση.

 

Έπειτα ολοκλήρωσε με υποτροφία το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Ρομποτικής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τον τίτλο "Master of Science" (MSc) και έλαβε τον τίτλο του Διδάκτωρα του Πανεπιστημίου Αθηνών (PhD) για την έρευνά του στη Μεταβολική Χειρουργική. 

Η πρώτη επίσημη εκπαίδευση του στη Ρομποτική Χειρουργική ήταν στις αρχές του 2007 στοπανεπιστημιακό νοσοκομείο του Γκροσέτο της Ιταλίας, μιας μικρής πόλης έξω από τη Σιέννα, όπου τότε μεγαλουργούσε ο διεθνούς φήμης ρομποτικός χειρουργός ήπατος-παγκρέατος Pierro Giullanotti. Κοντά στον μεγάλο αυτό χειρουργό και στην ομάδα του (εκπαιδευτής του Δρ.Χειρίδη στο εργαστήριο ήταν ο διάσημος πλέον σήμερα Ινδός χειρουργός, Jay Deep Palep), ο Δρ.Χειρίδης εκπαιδεύθηκε στις βασικές αρχές setup του ρομποτικού συστήματος, χρήση της κονσόλας χειρισμού, αλλαγής εργαλείων και πραγματοποίησε χολοκυστεκτομή σε ζωικό πρότυπο. Επίσης είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει επεμβάσεις παγκρέατος από τη διάσημη ιταλική ομάδα που σήμερα εδρεύει στο πανεπιστήμιο του Illinois, USA.

Την πρώτη αυτή εκπαίδευση ακολούθησε μεγάλη σειρά μετεκπαιδεύσεων στην Προχωρημένη Λαπαροσκόπηση σε διεθνή κέντρα αναφοράς του εξωτερικού (Στρασβούργο- advanced laparoscopic surgery course (περιλάμβανε πρακτική εξάσκηση σε λαπαροσκοπική επέμβαση θολοπλαστικής Nissen και σπληνεκτομής), Γενεύη - single incision laparoscopic surgery course, Σαν Φρανσισκο - advanced course on minimally invasive upper and lower GI surgery, Βιέννη - advanced course on ventral and inguinal hernia surgery, Αμστερνταμ - MIS for benign and malignant pelvic disease, Φρανκφούρτη - masterclass on hiatal hernia and GERD - Σεμινάριο Εξειδίκευσης στη χειρουργική της διαφραγματοκήλης και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης).

To 2009, o Δρ. Χειρίδης ταξίδεψε στο Χιούστον-Τέξας για να εκπαιδευθεί σε μία από τις πρώτες διεθνώς συναντήσεις Ρομποτικής Χειρουργικής Ογκολογίας, που πραγματοποιήθηκε μέσα στο γνωστό ογκολογικό κέντρο αναφοράς MD Anderson (P.A.R.O.S meeting 2009).

Την ίδια χρονιά παρουσίασε 6 πρωτοποριακές εργασίες Ρομποτικής Χειρουργικής  στο 19ο διεθνές ογκολογικό συνέδριο IASGO στο Πεκίνο, Κίνα (19th World Congress of the International Association of Surgeons, Gastroenterologists, and Oncologists (IASGO), Beijing, China). 

Tην ίδια χρονιά στο Σικάγο (ACS Clinical Congress), είχε την ευκαιρία να δοκιμάσει τη νέα διπλή κονσόλα εκπαίδευσης καθώς και το (πειραματικό τότε) Single Site Robotic Platform μετά από πρόσκληση της κατασκευάστριας εταιρείας. 

Τον Δεκέμβριο του 2009 εξελέγη Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής και παραμένει στη θέση αυτή μέχρι σήμερα.

Τον Οκτώβριο του 2010 το Διοικητικό Συμβούλιο της Διεθνούς Κοινότητας Ρομποτικής Χειρουργικής MIRA του ανέθεσε την συν-προεδρεία (co-chair) με τον διεθνούς φήμης χειρουργό ρομποτικής Ivo Broeders, στο Επιστημονικό Πρόγραμμα του Παγκόσμιου Συνεδρίου Ρομποτικής Χειρουργικής MIRA 2011.

Την ίδια χρονιά ολοκλήρωσε με επιτυχία το Course and Laboratory Session in Robotic Colorectal Surgery (Hands-on) του Πανεπιστημίου UC San Diego. Εκεί είχε την ευκαιρία να εκπαιδευθεί στη Ρομποτική Χειρουργική Παχέος Εντέρου με έμφαση στη ρομποτική τεχνική της Ολικής Εκτομής Μεσοορθού (robotic TME) και πρακτική εξάσκηση στο εργαστήριο, σε πτωματικούς δότες.

Τον Ιανουάριο του 2011, μαζί με την ομάδα του Ιατρικού εκπαιδεύθηκαν πρώτοι παγκοσμίως στη Ρομποτική Χολοκυστεκτομή Χωρίς Τομές, στη Γαλλία και την εφήρμοσαν αμέσως μόλις επέστρεψαν, ταυτόχρονα με ένα κέντρο στην Ιταλία και ένα στην Ελβετία.

Τον Σεπτέμβριο του 2012 ο Σάββας Χειρίδης κατέκτησε το αργυρό μετάλλιο ανάμεσα σε 75 συμμετέχοντες από όλες τις χώρες, στην ετήσια Ολυμπιάδα δεξιοτήτων σε εξομοιωτές Ρομποτικής Χειρουργικής (Robotic Surgical Simulation Olympics) στα πλαίσια του διεθνούς συνεδρίου SLS-MIRA-SRS 2012, στη Βοστώνη των ΗΠΑ. Στην ίδια συνάντηση ο ιατρός έλαβε δύο βραβεία καλύτερης παρουσίασης βίντεο που είχε επιμεληθεί και αποστείλει ο ίδιος εκπροσωπόντας την ομάδα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Στη συνέχεια εκπαιδεύθηκε στην Προχωρημένη Ρομποτική Χειρουργική Ανώτερου και Κατώτερου Πεπτικού στο Βουκουρέστι (καθηγητής Irinel Popescu) και στη Ρομποτική Θυρεοειδεκτομή με Νευροφυσιολογικό Monitoring, στο Cluj-Napoca (καθηγητής Constantea).

Τον Ιούλιο του 2012 συμμετείχε ως εκπαιδευτής στο πρώτο hands-on course ρομποτικής στην Ελλάδα που πραγματοποιήθηκε στα εργαστήρια της φαρμακευτικής εταιρείας ΕΛΠΕΝ. 

Τον Ιανουάριο του 2013 παρακολούθησε τις εργασίες της κλινικής και τις επεμβάσεις του διεθνούς φήμης ρομποτικού χειρουργού και καλού φίλου Fabrizio Luca στο ΙΕΟ/ European Institute of Oncology στο Μιλάνο της Ιταλίας. Η κλινική αυτή θεωρείται κέντρο αναφοράς στη Ρομποτική Χειορυργική του Παχέος Εντέρου και ο τότε διευθυντής της βρίσκεται επίσης στην Αμερική σήμερα. Ο Δρ. Χειρίδης βελτιστοποίησε εκεί τις γνώσεις του στις επεμβάσεις πολύ χαμηλής πρόσθιας κολεκτομής και στη ρομποτική ολική εκτομή μεσοορθού (robotic TME) στον καρκίνο του ορθού.

Τον Οκτώβριο του 2013 ολοκλήρωσε με επιτυχία το skills course Λαπαροσκοπικής και Ρομποτικής Χειρουργικής Παχέος Εντέρου στην Washington DC, USA. 

Τον Νοέμβριο του 2014  ο Δρ.Σ.Χειρίδης παρέλαβε το πρώτο βραβείο καλύτερης εργασίας βίντεο, στο 29ο Πανελληνιο Συνεδριο Χειρουργικής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας για την εργασία που επιμελήθηκε ο ίδιος με τίτλο "Ρομποτική Δεξιά Κολεκτομή Μιας Τομής" εκπροσωπώντας την ομάδα ρομποτικής χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Το 2015, στα πλαίσια της έναρξης του πρώτου ρομποτικού προγράμματος στην Κύπρο, ο Δρ. Χειρίδης εκπαιδεύθηκε στο νέο ρομποτικό σύστημα da Vinci Xi από την κατασκευάστρια εταιρεία, στο American Medical Center, Nicosia. 

Μαζί με την ομάδα Ρομποτικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, ο Δρ.Χειρίδης συνέβαλλε στην έναρξη του πρώτου Προγράμματος Ρομποτικής Χειρουργικής στη Θεσσαλονίκη (Ιατρικό Διαβαλκανικό, καθηγητής Δρ.Μπασδάνης),  στην Κύπρο (American Medical Center, Nicosia), και στη Σόφια -Βουλγαρία(Νοσοκομείο Dovere).

Έχει πολυάριθμες δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξένα περιοδικά χειρ/κής, έχει λάβει μέρος στη συγγραφή πολλών ιατρικών συγγραμάτων και συμμετέχει ως προσκεκλημένος ομιλητής σε διεθνή συνέδρια Ρομποτικής Χειρoυργικής της Ευρώπης (Στοκχόλμη, Σεβίλλη, Πράγα, Γενεύη,Τορίνο, Βρυξέλλες, Βιέννη, Λεμεσσός, Παρίσι, Σόφια, Βουκουρέστι, Άμστερνταμ) της Αμερικής (Κεμπέκ, Σικάγο, Βοστώνη, Σαν Ντιέγκο, Σαν Φρανσίσκο) και της Ασίας (Πεκίνο).

Είναι μέλος της Ελληνικής Χειρ/κής Εταιρείας, της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Λαπαροενδοσκοπικής Χειρ/κής (EAES), της Διεθνούς Εταιρείας Ρομποτικής Χειρ/κής (SRS), και του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών (τίτλος FACS).  

Σήμερα πραγματοποιεί ρομποτικές επεμβάσεις από όλο το φάσμα της Γενικής Χειρουργικής (χειρουργική κήλης κοιλιακού τοιχώματος, διαφραγματοκήλης και παλινδρόμησης, στομάχου, χοληδόχου κύστεως, λεπτού & παχέος εντέρου, πρωκτού και περιπρωκτικών παθήσεων και νοσογόνου παχυσαρκίας) στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Οι ασθενείς του δηλώνουν απόλυτα ικανοποιημένοι τόσο από την επιλογή της ρομποτικής όσο και από την επιλογή του χειρουργού ρομποτικής Δρ.Σάββα Κ. Χειρίδη.